امروزه کشورهای مختلف جهان با بحران‌های زیست‌محیطی متنوعی رو به رو هستند. گرم شدن کره‌زمین یکی از بحران‌های زیست‌محیطی مشترک همه کشور‌ها به شمار می رود. کره زمین روز به روز در حال گرم‌تر شدن است و ما شاهد ثبت گرم‌ترین سال‌ها از میانه قرن نوزدهم تاکنون هستیم. از ۱۵ سالی که به عنوان گرم‌ترین سال های کره زمین از آنها نامبرده شده است، ۱۳ سال آن از سال ۲۰۰۰ به این سو بوده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که دمای کره زمین در سال‌های گذشته منظما در حال افزایش بوده است.
علل گرم شدن کره زمین
دمای کره زمین در طول قرن گذشته تقریبا ۰/۷۴درجه سانتی گراد افزایش یافته است. نکته‌ای که تقریبا همه کارشناسان بر آن اتفاق نظر دارند آن است که فعالیت‌های انسانی مانند سوزاندن سوخت‌های فسیلی (زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی) و از بین بردن جنگل‌ها از دلایل اصلی گرم شدن کره زمین هستند. در این بین مصرف سوخت های فسیلی که موجب انتشار دی‌اکسید کربن، متان و دیگر گازهای گلخانه‌ای می‌شود، در مواجه شدن با این پدیده بیشترین و مهمترین نقش را داشته است. نیاز به گفتن نیست که بیشتر سوخت فسیلی در اتومبیل‌ها، کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها به مصرف می‌رسد.
با وجود اینکه بهترین راه برای کاهش کربن دی اکسید از طریق فتوسنتر درختان و گیاهان است (که طی آن کربن دی اکسید از هوا جذب می شود و اکسیژن به جای آن منتشر می شود) اما تخریب جنگل‌ها و درختان در سال‌های اخیر و کم اهمیتی انسان ها نسبت به آنها سبب شده است تا گرمایش کره زمین روند سریع‌تری را نیز به خود بگیرد.
عکس‌های قدیم و جدید ناسا از دشت رود واقع در پاکستان و تغییرات آن از اوت ۱۹۹۹ که منطقه‌ای پر آب را نشان می‌دهد تا ژوئن ۲۰۱۱ که فقط باریکه هایی از آب را با خود دارد به وضوح نشان دهنده چگونگی روند گرمایش زمین با سوء مدیریت انسان ها است. سدی در این منطقه وجود دارد که آب نوشیدنی و آب مورد نیاز کشاورزی مناطق اطراف را تأمین می کند.
جالب اینجاست که ریاست جمهوری جدید آمریکا که تصمیم‌های جنجالی اخیرش پیرامون محیط زیست همه را نگران کرده است در این باره گفته که اعتقادی به روند افزایش دمای کره زمین ندارد. او سال پیش و در هنگام بارش برف سنگین و سرما در نیویورک نوشت: این شهر یخ زده و اتفاقا به گرمایش بیشتر نیاز دارد! همچنین تصمیم او مبنی بر پایبند نبودن به پیمان پاریس، به عنوان جامع‌ترین توافق زیست‌محیطی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای بین کشورهای جهان، آن هم در کشوری که خود بزرگترین تولیدکننده گازهای گلخانه ای به شمار می‌رود ممکن است روند گرمایش کره زمین را افزایش دهد.
پیامد های افزایش دمای کره زمین
از جمله پیامد‌های افزایش دمای کره زمین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
ذوب شدن فراگیر
پوشش برفی دامنه کوه‌ها، سطوح یخی روی دریاها، خشکی‌ها و یخچال‌ها در حال ذوب شدن هستند. این ذوب شدن سبب افزایش اندازه دریاچه‌های یخی در مناطق کوهستانی شده است و زنگ هشدار وقوع سیل در رودخانه‌ها و نهر‌هایی که از برف و یخ تغزیه می‌شوند، به صدا در آمده است. علاوه بر آن، مردم در بسیاری از بخش های جهان برای تهیه عمده آب آشامیدنی خود وابسته ذوب شدن برف دامنه کوه‌ها هستند. تغییر میزان جریان آب رودخانه بر اثر ذوب ذخیره برف و یخ برای آن دسته از افرادی که به آن وابسته هستند، می تواند به بحران کمبود آب تبدیل شود.
-
بالا آمدن سطح آب دریاها
ذوب شدن یخ‌ها می‌تواند سطح آب دریاها را در سراسر جهان بالا آورد. بنابر گزارش‌ها از سال ۱۹۹۳ سطح آب دریاها هر سال حدود ۱٫۳ میلیمتر بالاتر آمده است که می توان نتیجه گرفت که این پدیده و گرم شدن کره زمین، هماهنگ با هم اتفاق افتاده اند. تقریبا نیمی از جمعیت روی زمین در نواحی ساحلی زندگی می‌کنند؛ آثار احتمالی بالاآمدن سطح آب دریاها می‌تواند بسیار ویرانگر و گسترده باشد.
-
تاثیر بر تنوع زیستی
کارگروه بین دولتی تغییرات آب و هوا۱ اعلام کرده است که « خطر انقراض ۲۰ تا ۳۰ درصد از گونه های بررسی شده افزایش یافته است… و اگر دمای کره زمین همچنان بالا برود این درصد می تواند به ۴۰ تا ۷۰ برسد.» همچنین بنابر گزارش سازمان حیات وحش زمین۲، جهان در چهل سال گذشته نیمی از گونه های جانوری خود را بر اثر عواملی مثل تغییر آب و هوا، نابودی زیست بوم، قطع درختان جنگلی، آلودگی و صید بی‌رویه ماهی از دست داده است. در این مورد می‌توانید به مقاله دیگری در همین زمینه که به مناسبت روز جهانی تنوع زیستی در لیزنا منتشر کرده‌ام نیز مراجعه فرمایید.
-
تاثیر بر انسان ها
یکی از مهمترین تاثیرات گرمایش دمای کره زمین برا انسان‌ها پخش بیماری‌هاست. تغییرات آب و هوایی سبب می شود تا حشرات ناقل بیماری های مختلف نظیر مالاریا با مهاجرت به کشورهای دیگر منجر به پخش این بیماری ها در سطح وسیع‌تری شوند. علاوه بر پخش بیماریها، افزایش خشکسالی، سیل، موج گرمایی و قحطی از جمله تاثیراتی هستند که افزایش دمای کره زمین بر زندگی انسان می گذارد.
نتیجه گیری
افزایش دمای کره زمین یکی از بحران‌های زیست‌محیطی جهان است. در سال‌های اخیر روند افزایش دمای کره زمین همواره بیشتر شده است و این موضوع باعث ایجاد پیامد‌هایی مانند ذوب برف و یخ‌ها، کمبود منابع آب آشامیدنی، بالا آمدن سطح آب دریاها، تغییرات ناگهانی آب و هوایی و انقراض بسیاری از گونه های متنوع زیستی شده است.
کارشناسان علت اصلی افزایش دمای کره زمین را فعالیت‌های انسانی مانند مصرف سوخت‌ها فسیلی و قطع درختان می‌دانند. افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی موجب افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود. علاوه بر آن قطع درختان و از بین رفتن جنگل ها و گیاهان این روند را تشدید کرده است. انسان ها می‌توانند با کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی مانند بنزین و همچنین کاشتن درخت به کاهش دمای کره زمین کمک کنند. همچنین کتابخانه‌ها و کتابداران سبز با آگاه‌سازی افراد جامعه نسبت به علل پیامد‌های افزایش دمای کره زمین می‌توانند نقش بسزایی در ایجاد فرهنگ زیست‌محیطی و در نهایت جامعه‌ای سبز داشته باشند.
پی نوشت ها:
- (Intergovernmental Panel on Climate Change) IPCC
- World Wildlife Fund
منابع:
- ترامپ حال “زمین ” را به هم می زند!. (۲۰۱۷). پایگاه خبری عصر ایران. دسترسی در اینجا
- گودوین، دین (۱۳۹۵). پنج پیامد افزایش دمای کره زمین. سیاحت غرب, ۱۴۶-۱۴۸(۱۲), ۱۱۰-۱۱۶٫
ضمن عرض سلام و خسته نباشید
باتشکر فراوان از زحمات جنابعالی…..